In juni 2024 is bij de gele dijkcoupure in het Oldambt een nieuw schotbalkhuisje geplaatst, precies op de stiepen (fundamenten) van het oorspronkelijke huisje. Deze plaatsing vormt een belangrijk onderdeel van de inspanningen om het historische landschap van het Oldambt in ere te herstellen en toegankelijk te maken voor zowel bewoners als bezoekers. Het project is gerealiseerd dankzij een samenwerking tussen Stichting Landschap Oldambt, Landschapsbeheer Groningen en de Provincie Groningen. Door deze samenwerking wordt een essentieel stukje cultureel erfgoed opnieuw zichtbaar, waarmee een verbinding tussen het verleden en het heden wordt gelegd.
Historische Achtergrond
De gele dijkcoupure bevindt zich in de Carel Coenraadpolder, een van de meest kenmerkende polders in het noordoosten van Nederland. Deze polder, drooggelegd in de 19e eeuw, staat symbool voor de voortdurende strijd van Nederland tegen het water. De polders in Groningen zijn namelijk door de eeuwen heen ontstaan door het systematisch bedijken van het ustgebied en het droogmalen van land dat voorheen door de zee werd overspoeld. De dijken die het gebied beschermen, zoals de dijk rond de Carel Coenraadpolder, speelden een cruciale rol in het behoud van het gewonnen land.
Een belangrijk onderdeel van deze dijken zijn de dijkcoupures. Dit zijn openingen in de dijk die normaal gesproken toegang boden tot het achterliggende gebied, maar in tijden van nood met houten balken (schotbalken) afgesloten konden worden. Deze schotbalken werden opgeslagen in een speciaal huisje, het zogenaamde schotbalkhuisje. Hoewel veel van deze schotbalkhuisjes in de loop der tijd verloren zijn gegaan, zijn de herinneringen aan hun gebruik en functie nog steeds levend. Het nieuwe schotbalkhuisje dat in 2024 is geplaatst, staat symbool voor deze traditie en herstelt een belangrijk stuk van het cultuurhistorische erfgoed.
Plaatsing op Historische Fundamenten
Het schotbalkhuisje is geplaatst op de stiepen van het oorspronkelijke huisje, waarvan de fundamenten nog altijd aanwezig waren. Deze locatiekeuze onderstreept het streven naar authenticiteit en respect voor het verleden. Door het huisje terug te brengen naar precies dezelfde plek, wordt niet alleen een historisch bouwwerk herbouwd, maar ook een stukje van de geschiedenis opnieuw tot leven gebracht. De fundamenten vertellen het verhaal van een tijd waarin waterbeheersing letterlijk het verschil maakte tussen leven en overleven in de polder.
Landschap Leesbaar Maken
Een belangrijk doel van dit project is het leesbaar maken van het landschap. Dit betekent dat het landschap zo wordt ingericht dat de geschiedenis ervan zichtbaar en begrijpelijk wordt voor bezoekers. De herbouw van het schotbalkhuisje draagt hieraan bij door de historische functie van de dijken en coupures weer tastbaar te maken. Waar de coupure en het huisje vroeger puur functioneel waren voor de waterkering, dienen ze nu ook een educatief doel. Bezoekers kunnen door de aanwezigheid van dit erfgoed beter begrijpen hoe de bewoners van de Carel Coenraadpolder door de eeuwen heen hun land tegen de zee hebben beschermd.
Dit sluit aan bij bredere initiatieven in Groningen om cultuurhistorisch landschap te behouden en te herstellen. Door het terugbrengen van historische elementen in het landschap worden de verhalen van vroeger opnieuw verteld en blijven ze bewaard voor toekomstige generaties. Dit maakt niet alleen het landschap rijker, maar biedt ook mogelijkheden voor recreatie en educatie. Wandelaars en fietsers die door de Carel Coenraadpolder trekken, krijgen door het schotbalkhuisje en de coupure nu een inkijkje in de geschiedenis van het waterbeheer in Groningen.
Samenwerking voor Herstel
De plaatsing van het schotbalkhuisje is het resultaat van een succesvolle samenwerking tussen drie partijen: Stichting Landschap Oldambt, Landschapsbeheer Groningen en de Provincie Groningen. Deze organisaties hebben gezamenlijk de verantwoordelijkheid op zich genomen om dit stukje historisch erfgoed te herstellen en opnieuw een plek te geven in het landschap. De betrokkenheid van deze partijen toont aan hoe belangrijk het is om lokale en provinciale krachten te bundelen voor het behoud van cultureel erfgoed.
Stichting Landschap Oldambt speelt een belangrijke rol in het behoud en de ontwikkeling van het landschap in het Oldambt. De stichting zet zich in voor het herstellen van historische landschapselementen en het bevorderen van de biodiversiteit in het gebied. Dit sluit goed aan bij de missie van Landschapsbeheer Groningen, die zich richt op het beheer en behoud van landschappelijk en cultuurhistorisch waardevolle elementen in de provincie Groningen. De Provincie Groningen ondersteunt deze initiatieven en stimuleert projecten die bijdragen aan het behoud van het unieke Groningse landschap.